A Asemblea de Investigadoras de Compostela desmonta a manipulación da Xunta de Galicia respecto das convocatorias predoutorais e posdoutorais

O pasado xoves a Asemblea de Investigadoras de Compostela criticabamos as condicións das convocatorias predoutorais e posdoutorais (iniciación e continuación) da Xunta de Galicia para o 2021. A Consellería de Cultura, Educación e Universidade afirmou este venres que esas declaracións sobre a convocatoria “no se corresponden con la realidad”. 

Desde a Asemblea de Investigadoras de Compostela reiteramos as nosas denuncias e amosamos a nosa indignación ante a manipulación dos feitos realizada por José Alberto Díez de Castro, secretario xeral de Universidades da Consellería de Cultura, Educación e Universidade.

As declaracións feitas pola Consellería distan moito de ser a realidade da investigación en Galicia e así o imos demostrar con feitos e números, non con demagoxia como fan desde o goberno. 

Cuantía das axudas:

Unha das nosas principais denuncias é a notable redución do salario base que establece a nova convocatoria de axudas posdoutorais de iniciación. A Consellería sostiña que “en lo que respecta a los salarios, en ningún caso se reduce en estas convocatorias con respecto a las anteriores”.  Porén, a realidade é que mentres que na convocatoria actual o financiamento para o custo total do contrato (salario bruto + custos patronal) para os 3 anos da súa duración é de 28.600 euros brutos anuais (Art. 3.5), na convocatoria de 2019 esta cuantía durante a fase de retorno era de 38.000 euros brutos anuais (Art. 3 Anexo I). Como denunciabamos, existe un recorte de case 10.000 euros do salario base. Este salario base pode aumentarse con complementos salariais nas etapas de estadía, pero dada a situación sanitaria actual a posibilidade de realizar unha estadía longa é moi baixa, tal e como recoñece a propia Consellería ao eliminar da convocatoria o requisito obrigatorio de 24 meses de permanencia no estranxeiro substituíndoo por un mínimo de 6. De todos modos, e aínda que conseguisemos estar o improbable máximo de 24 meses na chamada zona 2 (Europa, África, América) ou na zona 3 (EUA, Canadá, Asia ou Oceanía), polo que se engadiría un complemento de 1.500 euros ou 2.000 ao mes respectivamente, o financiamento total ao cabo dos tres anos sería tamén algo máis baixo que en 2019, tal e como demostra a seguinte táboa. Só quen faga unha estadía de 24 meses en Portugal ou Andorra tería un salario lixeiramente positivo con respecto á convocatoria anterior:

Estadía de 24 meses + retorno de 12 meses	Convocatoria de 2019	Convocatoria de 2021
Estadía zona 1	107.360 €	109.800 €
Estadía zona 2	122.000 €	121.800 €
Estadía zona 3	134.800 €	133.800 €

Cantidade de axudas

Desde a Consellería de Cultura, Educación e Universidade afirmaron, sen ningún tipo de pudor, que “la convocatoria de 2021 es la mayor de la historia de Galicia, tanto a nivel presupuestario como de número de contratos”. Isto é rotundamente falso. Na convocatoria predoutoral de 2013 (DOG 9 agosto de 2013) ofertáronse 94 axudas e na convocatoria posdoutoral dese mesmo ano convocáronse outras 100 axudas: 50 da modalidade A e 50 da modalidade B (DOG 15 outubro de 2013). Esta cantidade de 194 axudas no 2013 é claramente superior á actual de 175 para o ano 2021.

En 2020 non se convocaron axudas posdoutorais

Díez de Castro afirmou para El Faro de Vigo que durante o 2020 “de los más de 400 posdoctorales siguió el 100%. Eso supuso una inversión de más de 5 millones. No nos saltamos ninguna convocatoria”. De novo, esta é unha mentira humillante e que amosa moi pouco respecto pola intelixencia e espírito crítico da sociedade galega. En 2020 non se convocaron as axudas posdoutorais. A anterior e última convocatoria é a de 2019 (publicación en DOG: 13/06/2019). As investigadoras que lemos as nosas teses en Galicia despois desa data levamos no paro máis dun ano e medio agardando a que a Xunta convoque as axudas que nos permitan continuar coa carreira investigadora neste país. Son centos de persoas en Galicia as que se viron afectadas pola ausencia de convocatoria posdoutoral de iniciación: todas as que defenderon a tese despois de xullo de 2019 e todas as que defenderon ao longo de 2020. Os investigadores e investigadoras predoutorais e posdoutorais que xa estaban contratados/as cando chegou a pandemia si viron unha ampliación de 6 meses dos seus contratos para paliar as consecuencias da crise sanitaria no seu traballo (ao estaren pechados laboratorios, arquivos, bibliotecas…), mais non sen excepcións e pelexas, tal e como foi o caso das científicas discriminadas pola súa maternidade, que nun inicio quedaron fóra desta estensión.

En lugar de gabarse polos 5 millóns de euros investidos durante a pandemia nun momento de crise excepcional, o secretario xeral de Universidades podería mellor explicar onde foron a parar os máis de 8 millóns de euros que se aforrou o goberno galego ao non convocar as axudas posdoutorais no 2020.

A consecuencia da cancelación das posdoutorais no 2020 e da non ampliación da data límite dos estudos de grao/licenciatura e defensa de tese na convocatoria de 2021 é que moitas investigadoras e investigadores se verán privados de presentarse á convocatoria actual e quedarán definitivamente expulsados do sistema de I+D+i polo desleixo e falta de vontade política do goberno galego. 

Desde a Asemblea de Investigadoras de Compostela solicitamos que se modifiquen as datas límites de lectura de tese e a consecución do título de licenciatura para que ninguén quede inxustamente privado da oportunidade de presentarse á actual convocatoria. 

Tamén esiximos ao goberno, como xa fixemos reiteradas veces, que sume o presuposto adicado a I+D+i e non executado no 2020 ao previsto para 2021, dobrando así o número de contratos na presente anualidade. Ou ben, que saque dúas convocatorias de axudas posdoutorais no 2021. De non facelo, estará continuando coa súa política de recortes e desmantelamento da investigación pública galega.

Horas docentes

Sobre as horas de docencia, os xornais recollen que «La flexibilización defendida por la Xunta se aplica también a la docencia, de la que ha matizado que “con 30 horas cada año”, a lo largo de toda la duración de la ayuda “se pueden alcanzar las 90 horas docentes, frente a las 80 de anteriores convocatorias. “Los investigadores tienen la posibilidad de dar 10 horas más de clase, por lo que no entendemos las críticas en este sentido”, ha comentado Educación».

Aquí hai un equívoco que imos explicar. No anterior comunicado que sacou a Asemblea de Investigadoras de Compostela o que se dicía era que “na convocatoria predoutoral, a Xunta de Galicia non deixa claros os métodos de ponderación dos expedientes e recorta as posibilidades de dar docencia a 30 horas anuais (cando ata o de agora o máximo voluntario eran 60 horas e cando xa existe un Estatuto do Persoal Investigador Predoutoral en Formación –EPIPF– que regula este punto)”. Seguimos reafirmándonos na veracidade deste dato. 

O que contestan desde a Consellería de Educación é referido ao seu programa posdoutoral, mais de novo volven demostrar que non coñecen nin os seus propios programas, porque a información que brinda o secretario é falsa. As convocatorias posdoutorais anteriores permitían ata un total de 240 horas de docencia, 80 por cada ano de contrato (tamén no período de estadía), tal e como dispón no artigo 7.d) do Anexo I da convocatoria de 2019. Na convocatoria posdoutoral actual só se permiten ata un máximo de 90 horas de docencia, 30 por cada ano de contrato, tal e como se dispón no artigo 16.3.

Introdución de medidas de igualdade

No anterior comunicado, denunciabamos a falta de transparencia nos procesos de selección dos programas de investigación da Xunta e a falta de medidas e políticas de igualdade. Seguímonos reafirmando nestas denuncias. Para exemplificalo, cómpre saber que a día de hoxe só temos datos parciais sobre quen avaliaron as axudas posdoutorais en 2018 e ningunha información respecto das avaliacións de 2019. E, tal e como xa declaramos previamente, “no caso da modalidade posdoutoral de continuación, nin sequera se chega a desglosar con detalle que criterios e méritos se terán en conta na avaliación”. Por todo isto, seguimos esixindo transparencia e rigorosidade, pois a falta das mesmas, “como ben se sabe, pode favorecer procesos de atribución de contratos que non sexan éticos e a endogamia”. 

Por outra banda, sobre a discriminación das mulleres investigadoras en Galicia a Consellería de Educación afirma que “se introducen medidas que favorecen su permanencia en el sistema de investigación”, aínda que non dá detalles de cales son e como funcionan. Ben, xa os damos nós por ela. Na convocatoria posdoutoral de iniciación non se introduciu ningunha medida en materia de igualdade. Os criterios de avaliación non teñen en conta interrupcións por permiso de maternidade, adopción ou acollemento, FIV… nin presentan ningunha outra medida que garanta a igualdade de oportunidades entre mulleres e homes. 

Na convocatoria de posdoutorais de continuación (a chamada modalidade B), a única medida en materia de igualdade que atopamos é a asignación de 0,10 puntos por cada mes de interrupción do contrato posdoutoral por permiso de maternidade ou por outras das causas recollidas no artigo 19.3. Desde a Asemblea de Investigadoras de Compostela consideramos que esta “compensación” é ridícula, xa que estamos falando de procesos selectivos nos que a puntuación total é de 100 puntos. Ademais, denunciamos que só se teñen en conta as interrupcións acontecidas durante o contrato posdoutoral, non as acontecidas en anos previos, co cal se está de novo discriminando ás mulleres investigadoras que tiveran fillos, por exemplo, durante o doutoramento.

Versión en castelán

A Xunta dá un novo paso no desmantelamento do sistema de investigación pública en Galicia

O 4 de decembro de 2020, Feijoo dicía que a súa intención era “proxectar Galicia como un referente da ciencia e da investigación”, mais as súa bonitas palabras chocan coa dura realidade das investigadoras e investigadores de Galicia, que seguen expostos a condicións cada vez máis precarias e humillantes por parte dos poderes públicos. 

Nos vindeiros días sairán publicadas no DOG as convocatorias predoutorais e posdoutorais (iniciación e continuación) da Xunta de Galicia para o 2021, cunhas modificacións substanciais das condicións que o colectivo investigador considera inadmisibles.

Na convocatoria predoutoral, a Xunta de Galicia non deixa claros os métodos de ponderación dos expedientes e recorta as posibilidades de dar docencia a 30 horas anuais (cando ata o de agora o máximo voluntario eran 60 horas e cando xa existe un Estatuto do Persoal Investigador Predoutoral en Formación –EPIPF– que regula este punto). 

Pero o retroceso máis claro obsérvase na convocatoria de Axudas á etapa de Formación Posdoutoral. En primeiro lugar, a convocatoria destas axudas correspondente ao ano 2020 víuse retrasada durante meses para, ao final, rematar cancelada, deixando no paro e nun baleiro de oportunidades a centos de investigadores e investigadoras  de Galicia. Malia que a nova convocatoria posdoutoral anunciada o pasado 4 de xaneiro é unha boa nova, esta non cobre o número de axudas equivalentes á suma das convocatorias do ano 2020 e 2021, tal  e como solicitamos ao Goberno repetidas veces. A Xunta de Galicia deixou ao sector da investigación sen alternativas posdoutorais durante unha anualidade enteira (2020) e negouse a blindar o número de prazas e duplicar o número de contratos para o 2021, desoíndo así as peticións do colectivo investigador galego e asestando un golpe de morte á investigación deste país no momento que máis necesitados estamos dela para saír da crise sanitaria e social actual. O desleixo da Xunta de Galicia polo sistema de investigación galego e as persoas que traballan nel vén de lonxe: seguindo unha recorrente política de recortes, que xa deixou a Galicia sen financiamento para proxectos de I+D+i desde o ano 2010, o Goberno non quixo convocar as axudas posdoutorais no 2010, no 2015 nin no 2020.

A eliminación das axudas posdoutorais do 2020 representa unha traba maior para aquelas persoas para as que o ano pasado constituía a última oportunidade de optar a estes contratos, xa que un dos requisitos para solicitalos se relaciona coa data límite de finalización dos estudos e de lectura de tese. A convocatoria posdoutoral anunciada pola Xunta de Galicia para o 2021 non trae consigo unha ampliación destes límites. Isto significa que unha parte do colectivo investigador que non tivo acceso a oportunidades durante o 2020 (pola non convocatoria de axudas) quedará excluída da convocatoria do 2021 (debido aos límites de finalización dos estudos). A ausencia dun calendario fixo e estable de convocatorias provocará máis retrasos e novos prexuízos para o colectivo posdoutoral: así, dado que esta vez as axudas posdoutorais van saír a principios de ano, todas as investigadoras e investigadores de Galicia que defendan a tese durante o 2021 deberán agardar ata 2022 para poder presentarse a unha axuda posdoutoral coa que continuar a súa carreira. E mentres tanto, engrosarán as listas do paro co desexo de que para o ano 2022 esas axudas se cheguen a convocar.

Mais isto non é todo. As axudas posdoutorais de iniciación veñen da man dun notable recorte de soldo sendo o salario dos investigadores e investigadoras que conforman o relevo e futuro da investigación en Galicia ata 10.000 euros menor que na anterior convocatoria. A este salario base sumaríanse complementos salariais só se o investigador ou a investigadora sae ao estranxeiro a completar o seu traballo e formación mediante estadías. Tendo en conta a pandemia mundial que estamos a vivir, non parece claro que tales estadías poidan ser efectuadas, polo que a lectura que sacamos é que a Xunta condena ao persoal que quede en Galicia para desenvolver o seu traballo a máis precariedade e abandono. Lonxe quedan as intencións de Feijoo por facer de Galicia un referente en ciencia e investigación. Máis ben, parecen querer expulsarnos canto antes do país. 

A estas novidades negativas súmanselle prexuízos que datan de vello. A transparencia e as políticas en materia de igualdade son cuestións que a Xunta de Galicia segue sen solucionar. A Xunta non publica trala resolución das axudas quen formou parte das comisións de selección encargadas de puntuar as propostas e, no caso da modalidade posdoutoral de continuación, nin sequera se chega a desglosar con detalle que criterios e méritos se terán en conta na avaliación. A falta de transparencia e rigorosidade, como ben se sabe, pode favorecer procesos de atribución de contratos que non sexan éticos e a endogamia. Tampouco se observa progreso en materia de igualdade. Estas axudas carecen de políticas que garantan a igualdade de oportunidades, omisión que nos últimos anos vén sendo denunciada por parte de moitas investigadoras discriminadas polas súas maternidades.

Eliminación de convocatorias, recortes de soldo, falta de oportunidades e inestabilidade laboral son soamente algunhas das eivas que están detrás destas axudas para a contratación de persoal investigador anunciadas pola Xunta de Galicia. A investigación demostrou ser un dos sectores capaces de asegurar o progreso dun país, especialmente nun contexto pandémico como ao que hoxe nos enfrontamos. Ante esta situación, a Xunta dá un paso atrás nas súas políticas e confirma a súa falta de compromiso co sector. Realmente este é o camiño que permitirá un avance científico? O colectivo investigador ve inadmisible este retroceso e reclama, unha vez máis, un marco laboral digno, convocatorias estables e un horizonte de oportunidades seguro. Do contrario, fuga de cerebros, retraso científico e precariedade serán sinónimo de futuro na investigación en Galicia.

Versión en castelán